Usenet werkt op een gedecentraliseerd netwerk van servers, functionerend als een enorme bibliotheek met talloze secties. Elke sectie, genaamd a nieuwsgroep, richt zich op een specifiek onderwerp, variërend van fotografie en technologie tot sciencefiction en nichehobby’s. In tegenstelling tot traditionele websites met centrale servers zijn deze nieuwsgroepen zijn verspreid over een netwerk van servers die worden onderhouden door verschillende entiteiten over de hele wereld.

Deze gedecentraliseerde structuur biedt verschillende voordelen. Het bevordert weerstand tegen censuur en single points of Failure. Als één server problemen ondervindt, kunnen anderen nog steeds toegang krijgen tot informatie en deze delen, waardoor de voortdurende werking van het netwerk wordt gegarandeerd. Dit betekent echter ook dat er geen centrale autoriteit is die toezicht houdt op de inhoud, waardoor de verantwoordelijkheid voor het handhaven van de kwaliteit en de gemeenschapsnormen bij individuele gebruikers en nieuwsgroepmoderators wordt gelegd.

Hoe stroomt informatie binnen dit netwerk? Gebruikers kunnen deelnemen door het plaatsen van tekstberichten en het bijvoegen van verschillende artikelen (zoals afbeeldingen, audio of software) aan relevante nieuwsgroepen met behulp van een nieuwslezer software. Beschouw een nieuwslezer als uw persoonlijke lenerspas; het geeft u toegang tot specifieke nieuwsgroepen, waardoor u kunt deelnemen aan discussies of toegang kunt krijgen tot artikelen die uw interesse wekken.

Deze berichten worden niet rechtstreeks naar elke server geüpload. In plaats van, servers communiceren periodiek met elkaar, het delen van nieuwe berichten en updates. Dit zorgt ervoor dat iedereen op het netwerk uiteindelijk de informatie ontvangt, ongeacht met welke server ze verbinding maken. Het kan echter een uitdaging zijn om specifieke berichten en artikelen in deze enorme oceaan aan informatie te vinden. Dit is waar Indexeerders komen in het spel. Deze gespecialiseerde zoekmachines helpen gebruikers bij het navigeren door het uitgestrekte Usenet-landschap, waardoor ze relevante berichten kunnen vinden en deze efficiënt kunnen openen.